IFRS VIỆT NAM 2025: LỘ TRÌNH VÀ YÊU CẦU CHO DOANH NGHIỆP NIÊM YẾT

23/05/2025 Số lần xem: 1030 Việc triển khai và áp dụng Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế (IFRS) được xem là một trong những bước đột phá quan trọng nhằm thống nhất thông tin tài chính kế toán trong các Doanh nghiệp. Hệ thống chuẩn mực này hiện đang được áp dụng rộng rãi tại hơn 140 quốc gia toàn cầu. Đối với Việt Nam, IFRS không còn là một khái niệm mới mẻ mà đã được đưa vào kế hoạch triển khai chính thức từ năm 2025. Nhóm doanh nghiệp được ưu tiên áp dụng đầu tiên bao gồm các công ty có quy mô lớn, đã niêm yết trên sàn chứng khoán hoặc có sự tham gia của vốn đầu tư từ nước ngoài. 1. Khi áp dụng IFRS doanh nghiệp cần phân biệt rõ những khái niệm sau

• IFRS - Chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế

IFRS là viết tắt của cụm từ “International Financial Reporting Standards” – tức Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế. Đây là một bộ các chuẩn mực và nguyên tắc kế toán được thiết kế, phát triển và ban hành bởi Hội đồng Chuẩn mực Kế toán Quốc tế (IASB) – một tổ chức phi lợi nhuận có uy tín toàn cầu. Mục tiêu của IFRS là xây dựng một khuôn khổ kế toán thống nhất trên toàn thế giới, nhằm đảm bảo báo cáo tài chính của các doanh nghiệp trở nên minh bạch, nhất quán và dễ so sánh. Điều này không chỉ giúp các kế toán viên, kiểm toán viên mà cả nhà đầu tư dễ dàng phân tích và đánh giá tình hình tài chính của doanh nghiệp, bất kể doanh nghiệp đó hoạt động ở quốc gia nào.
 
Khác với nhiều hệ thống kế toán quốc gia vốn thiên về quy định cứng nhắc, IFRS tập trung vào nguyên tắc và cách diễn giải hơn là đưa ra các quy tắc cụ thể cho từng ngành nghề. Chính vì vậy, IFRS mang tính linh hoạt cao và phù hợp với nhiều loại hình doanh nghiệp.

• IAS – Chuẩn mực kế toán quốc tế

IAS (International Accounting Standards) là chuẩn mực kế toán quốc tế được ban hành trước khi có IFRS. Hiện nay, nhiều IAS vẫn còn hiệu lực song song với IFRS cho đến khi được thay thế hoặc cập nhật.​

• VAS – Chuẩn mực kế toán Việt Nam (được áp dụng tại Việt Nam).

VAS có tên tiếng Anh Vietnamese Accounting Standards, là chuẩn mực kế toán Việt Nam đang được sử dụng phổ biến hiện nay. VAS có xu hướng thiên về nguyên tắc pháp lý, hình thức và không hoàn toàn theo hướng trình bày trung thực, hợp lý như IFRS.
 
Vì sao có sự chuyển đổi từ IAS sang IFRS?

• Nguyên tắc giá gốc của IAS không còn phù hợp với thực tiễn hiện nay:

Trước sự biến động liên tục của nền kinh tế thế giới, việc sử dụng nguyên tắc giá gốc trong IAS đang cho thấy những bất cập ngày càng rõ nét, nhất là khi khoảng cách giữa giá gốc và giá trị thị trường hiện tại của tài sản có xu hướng mở rộng. Dù IAS có nhắc đến nguyên tắc giá trị hợp lý, song theo quan điểm của nhiều chuyên gia, việc thực thi vẫn mang tính phân tán, thiếu sự thống nhất và chưa đủ sức mạnh để thể hiện một cách trung thực giá trị của tài sản. Do đó, IFRS được phát triển như một phiên bản kế toán tiên tiến hơn, tích hợp đầy đủ nguyên tắc giá trị hợp lý, nhằm đảm bảo tài sản và nợ phải trả được thể hiện gần sát với giá trị thực tế trong các báo cáo tài chính.

• Chuyển đổi giữa các chuẩn mực quốc gia và IAS còn nhiều bất cập:

Dù IAS đã từng bước được chấp nhận rộng rãi, nhưng hầu hết các quốc gia vẫn duy trì hệ thống chuẩn mực kế toán riêng biệt – chẳng hạn như Việt Nam với VAS. Điều này gây ra không ít khó khăn cho các doanh nghiệp hoạt động đa quốc gia hoặc niêm yết trên thị trường chứng khoán quốc tế, do phải xử lý nhiều hệ thống kế toán cùng lúc. Sự khác biệt về chuẩn mực không chỉ tốn kém nguồn lực mà còn làm giảm tính minh bạch và khả năng so sánh giữa các báo cáo tài chính. Trong bối cảnh đó, sự xuất hiện của IFRS như một chuẩn mực chung toàn cầu là giải pháp tất yếu, giúp doanh nghiệp tối ưu thời gian, chi phí và nâng cao hiệu quả báo cáo tài chính.

• Chuyển đổi từ sự “hòa hợp” đến “hội tụ”:

Trước đây, các quốc gia chỉ nỗ lực hòa hợp chuẩn mực kế toán bằng cách điều chỉnh quy định trong nước sao cho gần giống với chuẩn mực quốc tế. Tuy nhiên, điều này vẫn tạo ra sự khác biệt đáng kể giữa các hệ thống kế toán. IFRS ra đời như một bước tiến quan trọng, hướng tới sự hội tụ thực sự – tức là xây dựng một hệ thống chuẩn mực kế toán thống nhất, có thể áp dụng đồng nhất trên toàn cầu, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, nhà đầu tư và các bên liên quan trong việc tiếp cận, phân tích và so sánh thông tin tài chính.

2. Danh sách các chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế IFRS hiện nay
 
Chuẩn mực IFRS hay chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế bao gồm một loạt các tiêu chuẩn cũng như hướng dẫn chi tiết về cách báo cáo các khoản tài chính từ một doanh nghiệp, cụ thể:

 

3. Lợi ích cho việc áp dụng IFRS tại Việt Nam
Chuyển đổi và áp dụng báo cáo tài chính theo chuẩn mực quốc tế IFRS mang lại nhiều lợi ích thiết thực và lâu dài đối với Việt Nam, đặc biệt trên ba phương diện quan trọng sau:

• Hội nhập vào “ngôn ngữ kế toán toàn cầu”:

IFRS được xem như “ngôn ngữ chung” trong lĩnh vực kế toán – tài chính trên phạm vi quốc tế. Thông qua việc áp dụng IFRS, các cơ quan quản lý, kiểm toán viên, kế toán viên và doanh nghiệp tại Việt Nam có thể dễ dàng tiếp cận, hiểu và so sánh thông tin tài chính với các tổ chức quốc tế một cách chính xác và hiệu quả hơn. Điều này không chỉ nâng cao tính tương thích trong giao tiếp tài chính mà còn góp phần thúc đẩy quá trình hội nhập sâu rộng vào thị trường toàn cầu.

• Tạo nền tảng xây dựng khuôn khổ pháp lý chuẩn quốc tế:

Việc áp dụng IFRS góp phần hình thành nên một hệ thống pháp lý kế toán đồng bộ, hiện đại, phù hợp với thông lệ quốc tế. Đây là điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp Việt Nam có thể niêm yết trên các sàn chứng khoán quốc tế cũng như đáp ứng các yêu cầu minh bạch tài chính từ các tổ chức lớn như Ngân hàng Thế giới (WB), Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF)... Từ đó, mở ra cơ hội tiếp cận nguồn vốn, hỗ trợ và hợp tác quốc tế thuận lợi hơn.

• Nâng cao tính minh bạch và trung thực trong báo cáo tài chính:

IFRS yêu cầu các khoản mục trên báo cáo tài chính phải được ghi nhận và trình bày theo bản chất kinh tế thay vì hình thức pháp lý. Điều này giúp hạn chế các hành vi làm đẹp sổ sách, đồng thời tăng cường độ tin cậy, minh bạch và khả năng so sánh của thông tin tài chính giữa các doanh nghiệp Việt Nam với doanh nghiệp quốc tế. Nhờ vậy, doanh nghiệp không chỉ nâng cao uy tín mà còn tạo dựng được niềm tin đối với nhà đầu tư, cổ đông và các bên liên quan.

4. Quy định của Bộ Tài chính về việc áp dụng chuẩn mực IFRS tại Việt Nam
Bộ Tài chính đã ban hành Quyết định 345/QĐ-BTC ngày 16/3/2020 về đề án áp dụng IFRS tại Việt Nam.
 
a. Một số tiêu điểm quan trọng được nhấn mạnh:

• Doanh nghiệp được khuyến khích áp dụng IFRS: Đặc biệt là các doanh nghiệp niêm yết, tổ chức tín dụng, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.​
• Một số đối tượng bắt buộc áp dụng IFRS: Có thể từ sau năm 2028, các doanh nghiệp lớn, có ảnh hưởng đến nền kinh tế sẽ phải áp dụng IFRS.​
• Các cơ quan quản lý sẽ hỗ trợ: Xây dựng khung pháp lý, đào tạo nhân lực và chuyển đổi hệ thống công nghệ để hỗ trợ doanh nghiệp trong quá trình chuyển đổi.

b. Lộ trình chuẩn bị chuyển đổi từ VAS/IAS sang IFRS
Theo Quyết định số 345/QĐ-BTC của Bộ Tài chính, Việt Nam chính thức ban hành lộ trình áp dụng Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế (IFRS) với ba giai đoạn triển khai rõ ràng:

• Giai đoạn đầu tiên – giai đoạn chuẩn bị (từ năm 2020 đến năm 2021)

Giai đoạn này được xem là bước đi nền tảng nhằm đảm bảo các điều kiện cần thiết để IFRS có thể được áp dụng một cách hiệu quả và đồng bộ tại Việt Nam. Trong giai đoạn này, trước tháng 3/2020, Bộ Tài chính đã xây dựng và ban hành Đề án áp dụng IFRS. Tiếp theo đó, trước tháng 12/2020, Ban dịch thuật và soát xét IFRS được thành lập để hoàn thành bản dịch đầy đủ sang tiếng Việt. Trước tháng 3/2021, Bộ Tài chính đã xây dựng và ban hành các văn bản pháp luật nhằm công bố bản dịch này một cách chính thức. Đặc biệt, trước ngày 15/11/2021, các văn bản hướng dẫn về phương thức áp dụng IFRS cũng như các cơ chế tài chính liên quan đã được ban hành, sửa đổi hoặc trình cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Song song với đó, công tác đào tạo nguồn nhân lực, nâng cao năng lực chuyên môn cho cán bộ kế toán – kiểm toán và xây dựng quy trình áp dụng IFRS cũng được triển khai rộng rãi nhằm đảm bảo sự sẵn sàng của cộng đồng doanh nghiệp.

• Giai đoạn thứ hai – giai đoạn áp dụng tự nguyện (từ năm 2022 đến năm 2025)

Giai đoạn 2 cho phép các doanh nghiệp có nhu cầu và đủ điều kiện thực hiện báo cáo tài chính theo IFRS trên cơ sở tự nguyện. Các doanh nghiệp cần thông báo trước với Bộ Tài chính để đăng ký và được hướng dẫn lựa chọn hình thức lập báo cáo tài chính hợp nhất hoặc báo cáo tài chính riêng. Các đối tượng được khuyến khích áp dụng bao gồm: Công ty mẹ thuộc tập đoàn kinh tế Nhà nước có quy mô lớn hoặc có các khoản vay từ các tổ chức tài chính quốc tế; Công ty mẹ là doanh nghiệp niêm yết; Công ty đại chúng quy mô lớn chưa niêm yết nhưng đóng vai trò công ty mẹ; và các Công ty mẹ khác có tiềm lực triển khai. Ngoài ra, các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) với tỷ lệ sở hữu 100% và là công ty con của công ty mẹ nước ngoài cũng có thể lựa chọn áp dụng IFRS nếu đáp ứng được yêu cầu về nguồn lực và hệ thống kế toán.

• Giai đoạn thứ ba – giai đoạn áp dụng bắt buộc (sau năm 2025)

Đây được xem là giai đoạn chuyển đổi toàn diện, trong đó IFRS sẽ trở thành hệ chuẩn mực kế toán bắt buộc đối với một số nhóm doanh nghiệp. Cụ thể được áp dụng bắt buộc đối với tất cả các doanh nghiệp thuộc diện áp dụng tự nguyện ở giai đoạn 2, trừ những doanh nghiệp siêu nhỏ hoặc thuộc diện được miễn theo quy định riêng.

Đối với các doanh nghiệp còn lại, đến thời điểm hiện tại tháng 5/2025, Bộ Tài chính vẫn chưa đưa ra bất kỳ văn bản chính thức, thông tư bổ sung những quy định mới và hướng dẫn doanh nghiệp thực hiện triển khai áp dụng IFRS. Vậy nên các doanh nghiệp sẽ không bị bắt buộc áp dụng IFRS ở thời điểm này. Tuy nhiên bản thân doanh nghiệp cần có sự chủ động về việc phân bổ nhân sự chuyên môn nâng cao kiến thức về vấn đề này cũng như nắm bắt kịp thời các thông tin về lộ trình triển khai, yêu cầu chuyển đổi trong tương lai.

Áp dụng IFRS không chỉ góp phần nâng cao chất lượng báo cáo tài chính mà còn mở ra cơ hội tiếp cận thị trường vốn quốc tế, cải thiện năng lực cạnh tranh và củng cố niềm tin của nhà đầu tư. Do đó, các doanh nghiệp cần chủ động đầu tư vào nguồn nhân lực, hệ thống công nghệ thông tin nhằm tăng cường hiệu quả quản trị tài chính ngay từ bây giờ, chuẩn bị sẵn sàng cho những thay đổi tất yếu trong thời gian tới.

Đồng thời với việc theo dõi và cập nhật các xu hướng IFRS, với tư cách là nhà cung cấp giải pháp phần mềm quản trị doanh nghiệp tổng thể, CADS đang tích cực thực hiện việc nâng cấp và hoàn chỉnh các mẫu báo cáo tài chính tuân thủ IFRS trong hệ thống phần mềm. Điều này nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất cho khách hàng trong việc tiếp cận, thống nhất quy trình lập báo cáo và gia tăng độ minh bạch trong việc quản lý tài chính. Việc chủ động thích nghi với các tiêu chuẩn quốc tế sẽ tạo ra ưu thế bền vững, và CADS luôn cam kết trở thành đối tác công nghệ đáng tin cậy đồng hành cùng các doanh nghiệp trong quá trình chuyển đổi số.

---------------------------------------------------------------------------------
Công ty phần mềm CADS
Hotline: 0903402799
CSKH: 19001294
Facebook: https://www.facebook.com/PhanMemCADS/